BOUWSTEEN: Transport & Mobiliteit
Transport, infrastructuur en mobiliteit zijn majeure elementen in een fungerende economie. Globalisering maakt transport van bulk- en stukgoederen intenser. Scheepvaart en havens, maar luchtvracht en luchthavens eveneens. Vanuit havens vindt het transport plaats over de weg, spoorwegen en via rivieren/kanalen naar het achterland..
Nederland is een draaischijf in de wereldhandel met een uitermate goed georganiseerde infrastructuur. Door de toenemende wereldhandel heeft Nederland concurrentie gekregen van andere havens en luchthavens maar wordt ook blootgesteld aan toenemende concurrentie van nieuwe technologische oplossing voor vervoer over langere afstanden.
Door veranderingen in het economische toekomstbeeld zullen grote verandering plaats vinden in de structuur van de havens. Volumineuze overslagterreinen zullen in snel tempo inkrimpen of verdwijnen en vervangen worden door andere en moderne/geautomatiseerde faciliteiten. Het is de verwachting dat deze omschakeling in de komende 50 jaar zonder catastrofale consequenties zal plaatsvinden zoals we in de afgelopen 50 jaar majeure omschakelingen hebben doorgevoerd.
Het transport vanuit havens en luchthavens zal het meeste veranderingen ondergaan en daarmee ook de infrastructuur van wegen. De ontwikkelingen zouden kunnen resulteren in nieuwe transportwegen van havens naar grote distributiepunten in diverse landen in Europa. Deze wegen zijn exclusief voor vrachtwagentransport en volledig geautomatiseerd. Het is niet onmogelijk dat dit transport elektronisch gestuurd wordt met een centrale of regionale regelkamer als bestuurder volgens een strikte dienstregeling. Deze oplossing zou kunnen worden afgewogen tegen de kosten van meer vrachttreinverbindingen zoals de Betuwelijn en die op dezelfde manier via een centrale of regionale regelkamer worden gestuurd volgens een strikte dienstregeling. Die afweging zou dan kunnen leiden tot het successief verdwijnen van langeafstand transporten over de weg.
Vanaf de distributiepunten vindt de overslag van goederen plaats voor distributie naar de uiteindelijk afnemers en omgekeerd levert de fabrikant zijn producten uitsluitend aan op de distributiepunten voor verder transport naar havens en luchthavens.
Nieuwe ontwikkelingen zijn in de ontwerpfase en worden in snel tempo getest. Een van de meest interessante oplossingen is waarschijnlijk de ‘hyperloop’, een buizensysteem waarin zowel goederen als personen kunnen worden getransporteerd over grote afstanden. Initiatiefnemer is de SpaceX Hyperloop (California, USA) waaraan diverse universiteiten, waaronder TU Delft, meewerken voor het ontwerp van onderdelen voor transportcabines, voortstuwingssystemen, etc. In Abu Dhabi wordt nu een hyperloop transportsysteem gepland die in ca. vijf jaar de steden Dubai en Abu Dhabi moet gaan verbinden en de reistijd tussen de twee steden zal beperken tot ca. 15 minuten. Hyperloops zullen in landen als Nederland de vorm krijgen zoals de metrodiensten maar dan voor grote afstanden, met bovengrondse stations en ondergrondse tarnsport rails. Het grote verschil zit in de snelheden. Hyperloops worden ontworpen voor snelheden van ongeveer 1000 km per uur. Hyperloops zijn daarmee een potentiele oplossing voor goederen en personen voor lange afstanden. Hyperloops kunnen een volwaardig alternatief zijn voor de voornoemde wegen en rail oplossingen.
Transport over kleinere afstanden zal blijven. Het is arbitrair hoe lang een kleinere afstand zal zijn en in grote mate afhankelijk van het aantal grote distributiepunten dat op een economisch verantwoorde wijze kan worden gerealiseerd. Zelfs voor deze kleine afstanden zal het transport veranderen, voornamelijk door omschakeling van de krachtbron van vrachtwagens van fossiele brandstoffen naar elektrische- of waterstof voortstuwing. Het is aannemelijk dat in de komende 50 jaar het gebruik van fossiele brandstoffen in voornamelijk stedelijk gebied zal worden verboden in verband met CO₂, NOₓ en fijnstof uitstoot. De verwachting is dat het ‘transport by drones’ ook vrij snel een alternatief zal worden voor leveringen van kleine stukgoederen op de korte afstanden.
Gelijktijdig zal het transport ook worden aangepast aan andere vormen van transport in de economie. Woon-werkverkeer, toeristische verplaatsing en gewoon de mobiliteit van mensen in de bewoonde gebieden zal worden aangepast een de eisen voor CO₂, NOₓ en fijnstof uitstoot. Fossiele brandstoffen zullen voor het personenv ervoer in de toekomst simpelweg worden verboden.
Reductie van vervoer over de weg zal worden beperkt door stringentere regelgeving. Gebruik van wegen zal in de toekomst uitsluitend mogelijk zijn tegen betaling per km. Openbaar vervoer zal in toenemende mate een alternatief worden voor het gebruik van privé auto’s. Elektrische en geautomatiseerde openbaar vervoer methoden zullen een alternatief bieden en rijden op aanvraag. Deze ‘mobility on demand’ wordt verwacht te zijn ingevoerd binnen de komende 50 jaar periode.